گیاه کاکتوس یکی از محبوب‌ترین و مقاوم‌ترین گیاهان آپارتمانی و فضای باز است که به دلیل نیاز کم به آب، زیبایی خاص و تنوع بالا در سراسر جهان پرورش داده می‌شود. در این مقاله، به بررسی انواع کاکتوس، روش نگهداری، کاشت، تکثیر و نکات خرید آن می‌پردازیم.

۱. معرفی گیاه کاکتوس

کاکتوس (Cactus) از خانواده‌ی کاکتوسان (Cactaceae) است و بومی مناطق خشک و بیابانی قاره‌ی آمریکا محسوب می‌شود. این گیاه به دلیل توانایی ذخیره‌ی آب در ساقه‌های ضخیم خود، می‌تواند در شرایط کم‌آبی زنده بماند. برخی از گونه‌های کاکتوس دارای تیغ‌هایی هستند که به جای برگ‌ها عمل می‌کنند و از هدر رفتن آب جلوگیری می‌نمایند.

۲. انواع  گیاه کاکتوس

کاکتوس‌ها در گونه‌های مختلفی وجود دارند که بر اساس شکل، اندازه و روش رشد به چند دسته تقسیم می‌شوند:

الف) کاکتوس‌های ستونی

این کاکتوس‌ها رشد عمودی دارند و معمولاً در محیط‌های بیابانی دیده می‌شوند. برخی از معروف‌ترین انواع این گروه:

سفورا سرئوس (Cereus peruvianus)

پاچیسریوس (Pachycereus pringlei)

سن پدرو (Echinopsis pachanoi)

ب) کاکتوس‌های کروی

این دسته از کاکتوس‌ها شکل گرد دارند و معمولاً گل‌های زیبایی تولید می‌کنند:=

مامیلاریا (Mammillaria)

اچینوکاکتوس (Echinocactus grusonii)

پارودیا (Parodia magnifica)

ج) کاکتوس‌های برگ‌دار (اپونتیا)

کاکتوس‌هایی که دارای برگ‌های پهن و مسطح هستند:

اپونتیا (Opuntia microdasys)

تونه (Opuntia ficus-indica)

د) کاکتوس‌های جنگلی (غیر بیابانی)

این نوع کاکتوس‌ها برخلاف دیگر گونه‌ها در مناطق گرمسیری رشد می‌کنند و نیاز به رطوبت بیشتری دارند:

رپسالیس (Rhipsalis)

هاتویا (Hatiora gaertneri)

اپیفیلوم (Epiphyllum oxypetalum)

۳. روش نگهداری از کاکتوس

نگهداری از کاکتوس‌ها بسیار آسان است، اما برای رشد بهتر و سلامت گیاه، نکات زیر را رعایت کنید:

الف) نور مورد نیاز

کاکتوس‌ها به نور زیاد نیاز دارند. گونه‌های بیابانی باید حداقل ۴ تا ۶ ساعت نور مستقیم دریافت کنند، در حالی که کاکتوس‌های جنگلی به نور غیرمستقیم و ملایم‌تر نیاز دارند.

ب) دمای مناسب

بهترین دما برای گیاه کاکتوس بین ۱۸ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد است. در فصل زمستان، برخی گونه‌ها به دوره‌ی استراحت نیاز دارند و دما باید ۱۰ تا ۱۵ درجه باشد.

ج) آبیاری

در فصل‌های گرم (بهار و تابستان) هر ۷ تا ۱۰ روز یک‌بار آب‌دهی انجام شود.

در فصل‌های سرد (پاییز و زمستان) نیاز به آبیاری کمتر است (هر ۲ تا ۳ هفته یک‌بار).

د) خاک مناسب

بهترین خاک برای گیاه کاکتوس باید زهکشی بالایی داشته باشد. ترکیب پیشنهادی:

۶۰٪ شن و ماسه

۳۰٪ خاک برگ

۱۰٪ پرلیت یا زغال چوب

ه) کوددهی

برای رشد بهتر، در فصول رشد (بهار و تابستان)، از کود مخصوص کاکتوس (با نیتروژن کم و پتاسیم بالا) ماهانه یک‌بار استفاده کنید.

۴. روش کاشت کاکتوس

برای کاشت کاکتوس، مراحل زیر را انجام دهید:

۱) انتخاب بذر یا قلمه

بذر: مناسب برای پرورش گونه‌های خاص و جدید.

قلمه: روش سریع‌تر و آسان‌تر برای تکثیر.

۲) تهیه‌ی گلدان مناسب

گلدان باید سوراخ زهکشی داشته باشد.

اندازه‌ی گلدان متناسب با ریشه‌ی کاکتوس باشد.

۳) آماده‌سازی خاک

خاک مخصوص گیاه کاکتوس را تهیه کنید.

خاک را قبل از کاشت مرطوب کنید.

۴) کاشت بذر یا قلمه

بذر را روی سطح خاک قرار داده و مقدار کمی خاک روی آن بپاشید.

قلمه را چند روز در هوای آزاد قرار دهید تا محل برش خشک شود، سپس در خاک قرار دهید.

۵) آبیاری اولیه

بعد از کاشت، خاک را مرطوب کنید و در مکانی با نور مناسب قرار دهید.

۵. روش‌های تکثیر کاکتوس

۱) تکثیر از طریق بذر

روشی کند، اما مناسب برای ایجاد گونه‌های جدید است.

بذرها را روی خاک قرار دهید و در محیط گرم و مرطوب نگه دارید.

۲) تکثیر از طریق قلمه

قلمه‌های ساقه یا برگ را چند روز در هوای آزاد قرار داده، سپس در خاک مناسب بکارید.

۳) تکثیر از طریق پاجوش

برخی کاکتوس‌ها مانند “اچینو” و “مامیلاریا” پاجوش تولید می‌کنند که می‌توان آن‌ها را جدا کرده و در گلدان جدید کاشت.

۶. نکات مهم هنگام خرید کاکتوس

هنگام خرید کاکتوس، به نکات زیر توجه کنید:

۱) سلامت گیاه

کاکتوس باید بدون لکه‌های قهوه‌ای یا سفید باشد.

هیچ‌گونه پوسیدگی در ریشه و ساقه مشاهده نشود.

۲) انتخاب گلدان مناسب

اگر گیاه کاکتوس را در گلدان می‌خرید، مطمئن شوید که گلدان دارای زهکشی مناسب است.

۳) بررسی وجود آفات

روی سطح کاکتوس را بررسی کنید تا اثری از آفات مانند کنه و شپشک نباشد.

۴) اندازه و نوع کاکتوس

اگر تازه‌کار هستید، گونه‌هایی مانند “مامیلاریا” و “اچینو” انتخاب‌های مناسبی هستند.

نتیجه‌گیری

گیاه کاکتوس یکی از بهترین گیاهان برای نگهداری در خانه و محل کار است، زیرا علاوه بر زیبایی، نیاز به مراقبت کمی دارد. با رعایت اصول نگهداری، کاشت، تکثیر و خرید صحیح، می‌توانید کاکتوس‌هایی سالم و زیبا داشته باشید و از طراوت آن‌ها لذت ببرید.